#KöpekEğitimindeCezalandırma
Davranışların değiştirilmesi konusunda pek çoğumuz kötü davranışları tümüyle yok etmenin yolunun mutlaka cezalandırma olduğuna inandırılmışızdır . Aslında insanlar da hayvanlar da cezalandırılmaya olumlu tepkiler vermezler . Bu yüzden köpek eğitiminde de cezalandırma tekniği on yılı aşkın bir süreden beri kullanılmamaktadır .
Ceza Herşeyi Daha Kötü Yapabilir
Zamanla , köpek eğitmenlerinin pek çoğu kötü davranışı ortaya çıkarmak için ceza uygulanmassının gereksiz olduğunun bilincine varmışlardır . Aslında pek çok olayda cezalandırma bazı problemlerin daha kötüye gitmesine neden olabilir . Şu iki noktayı göz önüne alalım ;
a ) Ceza davranışı keser , ancak ne başka seçenek sunar , ne de doğruyu öğretir .
b ) Cezalandırmanın geçici olarak sağladığı yarar , peşinden meydana çıkabilecek pek çok yan etkinin yanında çok önemsiz kalır .
Cezalandırmanın neden etkisiz olduğunu insan dünyasından bir örnekle pekiştirebiliriz . Arabanızla hır yaparken yakalandıysanız bunu çok iyi anlayacaksınız . Arkanızda polis sirenlerini ve yanıp sönen lambaları fark etmek korkunçtur . Kenara çektiğiniz anda kalbiniz çok hızlı atmaya başlar , diliniz tutulur , belki kekelemeye başlarsınız ve ceza makbuzunu alırsınız . Şimdi ödenecek bir ceza makbuzuna ve trafik sicilinize işlenen ceza puanlarına sahipsiniz . Peki , bundan böyle arabanızı hep yavaş mı kullanacaksınız ? Eh , belki bir süre hız yapmazsınız ama bir gün bir yere geç kaldığınızda , ayağınız gaza yine biraz fazla basmaya başlar . Arkası gelir . Cezalandırılmak hiçbir işe yaramamıştır .
Belki artık biraz yine daha dikkatli olur , radar tuzaklarına göz kesilir , gözünüzü dört açarsınız ama yine arabanızı hızlı sürmeye devam edersiniz . Peki , daha bir kaç hafta öncr ciddi bir biçimde cezalandırılmış olmanıza rağmen bu davranışınızı neden sürdürüyorsunuz ? Yanıt basit , cezalandırılmak sizi daha becerikli bir hız meraklısı yaptı ! Bundan böyle ara sıra gaza basan , dikkatsiz bir hız yapıcı değilsiniz . Tersine gözünüz her zaman trafik polislerinde ve radar tuzaklarında . İşin aslı cezalandırılarak , hız yapabilme yeteneklerinizi geliştirmiş durumdasınız .
Ceza Tepkiseldir
Eğitimde cezanın yeri olmaz . Cezalandırmayla ilgili ilk problem , cezanın kötü davranışa karşı bir tepki olmasıdır , buna karşın eğitim iyi bir davranışı gösterici bir yaklaşımdır . Cezalandırmanın bir eğitim aracı olmasıyla ilgili ikinci problemse öğrencilerin neleri öğrendiğini her zaman kontrol edememenizdir . İşin aslı , cezalandırılma olasılığı , üzerinde çalışılan konuyu daha telaşlı , heyecanlı ve savunmaya geçmiş bir duygu durumundayken algılamaya çalışmayı gerektirdiği için , köpeklerin öğrenme yeteneklerini altüst eder .
Cezanın davranış problemlerini düzeltde çok etkili olmamasının diğer bir nedeni de , denklemim sadece bir tarafını temsil etmesidir .
Misafirlerinizin üzerine atlayan köpeğinizi cezalandırmanız , bir dahaki sefer geldiklerinde uslu uslu oturmasını sağlamaz . Aslında misafirler geldiğinde cezalandırılan bir köpek bundan sonra misafirlerden korkmaya , daha huzursuz danranmaya başlayabilir . Çünkü onlar daha önce geldiklerinde kötü bir muameleye maruz kaldığını anımsayacaktır . Öğretmek istediğiniz bu değildir . Köpeğinizin insanlarla iyi ilişki kurabilmesi için bunca çaba gösterdikten sonra , dostça davranmayı öğrenmesi için cezalandırma yoluna gitmeniz hiçbir şekilde yararlı olmaz .
Zamanlama Her Şeydir
Şayet köpeğinize ceza uygulayacaksınız ve bir anlamı olmasını istiyorsunuz . Bir kere zamanlamaya çok dikkat etmeniz gerekecek ; cezanın istenmeyen davranışın başladığı anda verilmesi lazım . Pek çok insan , özellikle de ortalama köpek sahipleri bunu yapamaz . Cezalandırmanın zamanlamasıyla ilgili bir diğer sorun da köpeğin o anda aşırı uyarılmış ve heyecanlı olduğu gerçeğidir . Yani beyni öğrenme modunda değildir . Beyin içinde bilgi işletimini sağlaması için köpeğin oldukça rahatlamış bir durumda olması lazımdır .
Diyelim cezalandırmanın zamanlaması mükemmel , bu durumda kötü davranışını durdurduğu anda köpeğin ödüllendirilmesi gerekir .Ödülün zamanlaması köpek için buradaki en eğitici unsurdur . Şayet düzeltmeye çalıştığınız davranışı köpek çok uzun bir süredir sergiliyorsa , doğru davranışı ortaya çıkarmak için çok sayıda desteğe gerek vardır . Yoksa doğru davranışı elde etmek imkansızlaşır . Unutmayın ki eski alışkanlıklar kolay kolay terk edilemez , yeni davranışlar elde etmek için çok güçlü takviyelere gerek vardır .
Köpeğiniz çok heyecanlandığında hiçbirşey öğrenemez . Hareketleri ya iyice baştan çıkar ya da tamamen içine kapanır . Cezalandırmayı uygulayan kişi , kısır döngüyü harekete geçirerek sanki daha fazla ceza vermiş gibi olur , hiçbir gerçek öğrenme gerçekleşemez.
